Kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm là một trong những nhiệm vụ thường xuyên, trọng tâm của ủy ban kiểm tra các cấp được quy định tại Điều 32, Điều lệ Đảng. Đồng thời tại quy định số 22- QĐ/TW ngày 27/8/2022 của Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng quy định rõ về nhiệm vụ kiểm tra dấu hiệu vi phạm của chi bộ, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) các cấp, cấp ủy, tổ chức đảng. Vì vậy Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh luôn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, có vai trò hết sức quan trọng trong việc góp phần giữ nghiêm kỳ luật, kỷ cương của Đảng, ổn định tình hình của Đảng bộ.

Từ đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025 đến nay, cấp ủy, chi bộ, Ủy ban Kiểm tra hai cấp trong Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh đã nắm bắt thông tin qua việc dự sinh hoạt đảng, theo dõi các báo cáo của các cơ sở đảng; nắm tình hình, giám sát thường xuyên của cán bộ được phân công theo dõi các tổ chức cơ sở đảng; công tác kiểm điểm, đánh giá, xếp loại tổ chức đảng và đảng viên hàng năm. Sau khi thu thập thông tin, UBKT Đảng ủy thảo luận, xác định nội dung dấu hiệu vi phạm, xác định đối tượng liên quan trực tiếp hoặc có vai trò, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ để tiến hành kháo sát, quyết định tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm.

Từ tháng 7/2020 đến nay, cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra hai cấp đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 6 tổ chức đảng, 10 đảng viên. Nội dung kiểm tra bao gồm công tác triển khai và tổ chức đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2017 - 2020 và 2020 -2022; việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của chi bộ; xây dựng và thực hiện chương trình công tác, chương trình kiểm tra giám sát của chi bộ; công tác lãnh đạo cán bộ, đảng viên, người đứng đầu cơ quan chuyên môn trong thực hiện nhiệm vụ được giao; việc xây dựng và thực hiện chương trình hành động thực hiện nghị quyết đại hội đảng các cấp; việc thực hiện Chỉ thị 10-CT/TW, Hướng dẫn 12-HD/BTCTW về "Một số vấn đề nâng chất lượng sinh hoạt chi bộ”; trách nhiệm của đảng viên là người đứng đầu trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ,… Qua kiểm tra đã kết luận các tổ chức, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm, phải tiến hành kiểm điểm trách nhiệm, nhưng chưa đến mức phải xem xét thi hành kỷ luật.

Thực tế công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm thời gian qua cho thấy những khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện: Kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên, nhất là kiểm tra cấp ủy viên cùng cấp và cán bộ chủ chốt bởi cấp ủy viên của Đảng bộ Khối là Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, lãnh đạo các Sở, ngành cấp tỉnh,…là cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý. Còn tình trạng một số tổ chức đảng, đảng viên chưa phát huy được sức chiến đấu, tinh thần tự phê bình và phê bình do đó không chủ động cung cấp thông tin cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra các cấp để khảo sát, phát hiện kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Tổ chức, cá nhân có liên quan còn tâm lý nể nang, ngại va chạm nên thường e ngại,…

Để khắc phục các tồn tại, hạn chế trong việc kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, ngày 31/5/2021, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối đã ban hành Đề án số 02- ĐA/ĐUK về “Nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm trong Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh giai đoạn 2021- 2025”. Mặc dù Đề án xác định rõ mục tiêu: Phát hiện, kiểm tra kịp thời tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; có biện pháp giúp tổ chức đảng, đảng viên khắc phục kịp thời tồn tại, hạn chế, khuyết điểm; chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn không để khuyết điểm trở thành vi phạm, vi phạm nhỏ thành vi phạm lớn, vi phạm ít nghiêm trọng trở thành nghiêm trọng; vi phạm đến mức phải xử lý kỷ luật”,…song quá trình triển khai thực hiện Đề án chưa đạt kết quả như mục tiêu đề ra.

Quá trình thực hiện trong công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, UBKT Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh rút ra một số kinh nghiệm:

Thứ nhất, UBKT các cấp trong Đảng bộ Khối phải quán triệt đầy đủ các quy định, hướng dẫn của Đảng về nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm của cấp ủy, tổ chức Đảng, của Ủy ban Kiểm tra các cấp; thường xuyên coi trọng việc nâng cao nhận thức cho các tổ chức đảng, nhất là cấp ủy các cấp về vai trò, vị trí, ý nghĩa, tác dụng của việc kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm.

Thứ hai, UBKT hai cấp trong Đảng bộ phải chủ động nắm bắt tình hình tổ chức đảng, đảng viên; tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nội chính; dựa vào cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy để khảo sát, quyết định tiến hành kiểm tra khi có dấu vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên  theo thẩm quyền quy định của Điều lệ Đảng.

Thứ ba, cán bộ kiểm tra phải bình tĩnh, kiên quyết, nhạy bén, thể hiện rõ bản lĩnh, chính kiến khi tiếp cận, làm việc với đối tượng kiểm tra để việc kiểm tra đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất.

Thứ tư, công tác thẩm tra, xác minh là một khâu rất quan trọng trong toàn bộ quá trình thực hiện nhiệm vụ của đoàn kiểm tra. Công tác thẩm tra, xác minh phải đảm bảo nguyên tắc “chứng cứ đến đâu, kết luận đến đó, không suy diễn, không áp đặt, không thành kiến” và phải được tiến hành một cách thận trọng, khoa học, chặt chẽ, đảm bảo công tâm, khách quan, chính xác để đối tượng kiểm tra “tâm phục, khẩu phục”, chấp hành kết luận kiểm tra.

Thứ năm, quá trình tiến hành kiểm tra phải bảo đảm thực hiện đúng nguyên tắc, thủ tục, quy trình; bảo đảm khách quan, trung thực, dân chủ, chuẩn xác, chú trọng công tác tư tưởng cho đối tượng được kiểm tra thông qua việc thuyết phục, động viên giúp đối tượng kiểm tra tránh mặc cảm; nêu cao ý thức tự giác của tổ chức đảng, đảng viên được kiểm tra trong việc chuẩn bị và báo cáo, giải trình đầy đủ, trung thực các nội dung kiểm tra, thấy được ưu điểm để phát huy, thiếu sót, khuyết điểm hoặc vi phạm (nếu có).

Kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ trọng tâm của UBKT hai cấp trong Đảng bộ, là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, nhất là việc phát hiện, xác định chính xác dấu hiệu vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên.  Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cấp ủy và UBKT các cấp trong Đảng bộ Khối phải nhận thức đúng, đầy đủ ý nghĩa, tác dụng, nội dung, yêu cầu, tính chủ động, kịp thời của nhiệm vụ của kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm; coi trọng, thực hiện tốt các bước của quy trình kiểm tra của Trung ương nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên trong Đảng bộ Khối, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ theo quy định Điều 32 Điều lệ Đảng, và chỉ tiêu Đề án số 02- ĐA/ĐUK của Ban Thường vụ Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh đã xác định./.

Lê Thị Hồng Khanh (UVBTV, Chủ nhiệm UBKT Đảng ủy Khối)